موتورخانه چیست؟

موتورخانه قلب ساختمان و یکی از مهم ترین قسمت های ساختمان است که در آن سرمایش و گرمایش ساختمان کنترل و ارائه می گردد. برای ساخت و تجهیز این قسمت حیاتی ساختمان می بایست حساسیت زیادی خرج داد تا بتوان در تمام طول سال بدون مشکلی از امکاناتی که برای رفاه حال ساکنین از این قسمت به تمام طبقات تزریق می شود بهره برد. پس باید برای تجهیز آن از بهترین امکانات بهره برد.

بازسازی ساختمان

در اتاقی به دور از قسمت های دیگر ساختمان تجهیزات مکانیکی و همچنین الکترومکانیکی که هر یک برای تولید سرمایش و گرمایش ساختمان مسکونی، صنعتی، اداری و … لازم است را نگهداری و راه اندازی می کنند که به آن موتورخانه می گویند.

برای ساختمان های مسکونی اتاقکی کوچک در زیرزمین خانه ها برای راه اندازی شوفاژ خانه کافی است. ولی برای محیط های بزرگتر مثل بیمارستان، کارخانه، ساختمان های اداری بزرگ، هتل ها و مجتمع های بزرگ مسکونی به دلیل محیط بزرگتری که می بایست توسط موتورخانه ساپورت شود نیاز است متراژ بیشتری برای این امر اختصاص داده شود. در ساختمان های بزرگ تجهیزات و تاسیسات سنگینی مورد استفاده است که سر و صدای زیادی ایجاد می کنند. بنابراین لازم است این قسمت در خارج از فضای مسکونی و به دور از ساختمان تاسیس شود.

اجرای روف گاردن

تجهیزات مورد نیاز موتورخانه و کارایی هر یک از آنها

تجهیزات مورد نیاز موتورخانه هر کدام وظیفه خاصی را برای رفاه حال ساکنین در این اتاقک که حکم قلب ساختمان را دارد ایفا می کنند. تجهیزات موتورخانه وظیفه تهویه مطبوع، ایجاد سرمایش و گرمایش ساختمان را بر عهده دارند. بنابراین نقش حیاتی در ساختمان ایفا می کنند.

انواع تجهیزات عبارتند از:

  • دیگ یا بویلر
  • مشعل
  • چیلر
  • پمپ
  • منبع انبساط
  • لوله های انتقال دهنده
  • شیر آلات
  • سختی گیر آب
  • رادیاتور
  • ترموستات
  • هوازدا یا دی اریتور
  • ترمینال های سرما و گرما
  • مخزن کندانس
  • سیستم کنترل هوشمند

عملکرد صحیح تمام تجهیزات ذکر شده در کنار هم برای تهویه، تولید گرما و سرما در ساختمان لازم و ضروری است.

دیگ یا بویلر: در ساختمان های بزرگ از دیگ های فولادی ( فولاد یک نوعی از آهن آلات ساختمانی نیز محسوب می گردد ) به دلیل مقاومت بالای آنها استفاده می شود. آب پس از وارد شدن به دیگ توسط مشعل گرم و با کمک لوله های انتقال به رادیاتور وارد می شود و بعد از سرد شدن دوباره به دیگ برمی گردد.

مشعل: مشعل وظیفه حرارت دادن به دیگ و گرم کردن آب درون آن را بر عهده دارد. سوخت آن بنزین، گازوئیل و یا گاز شهری است که پرمصرف ترین آنها گاز شهری است. نوع دمنده این مشعل ها بازدهی بالاتری داشته و حرارت بیشتری نیز تولید می کند.

چیلر: این عضو موتورخانه وظیفه سرمایش را بر عهده دارد. عملکرد چیلر به این صورت است که گرما را به کمک تبرید از آب میگیرد و آن را خنک می کند. آب سرد شده وارد چرخه سرمایش شده و از ترمینال سرمایش که در تمامی ساختمان وجود دارد دمای محیط را در تابستان های داغ کم و خنک می کند.

پمپ: برای تولید فشار جریان آب و انتقال آن به تمامی پایانه های سرمایشی و گرمایشی در همه طبقات به پمپ پرقدرت بسته به تعداد طبقات نیاز خواهد بود.

منبع انبساط: آب بعد از گرم شدن در دیگ موتورخانه انبساط پیدا کرده و حجم آن زیاد می شود و ممکن است سبب ترکیدگی لوله های انتقال شود. برای جلوگیری از این اتفاق برای ذخیره آب برای کنترل فشار مضاعف لوله ها وجود دارد که موظف است مقدار مشخصی آب وارد چرخه انتقال آب در سیستم گرمایش ساختمان شود.

لوله های انتقال: وظیفه انتقال آب سرد و گرم در موتورخانه بر عهده لوله های انتقال است.

شیر آلات: استفاده از شیرآلات در موتورخانه سبب بالا رفتن دوام تاسیسات خواهد شد.

سختی گیر آب: عناصری مانند کلسیم و منیزیم آب که موجب بالا رفتن سختی آب می شوند در لوله ها رسوب می کنند و سبب گرفتگی آنها می شوند. برای پیشگیری از گرفتگی لوله ها از سختی گیر آب در موتورخانه استفاده می شود.

رادیاتور: انتشار و هدایت گرمایش در ساختمان بر عهده رادیاتور است و انواع گوناگونی دارد. ( پنلی، فولادی، برقی )

ترموستات: وظیفه تنظیم دمای آب را بر عهده دارد. زمانی که دمای آب از حد مجاز بالاتر برود، ترموستات مشعل را خاموش میکند تا دیگ موتورخانه نترکد.

هوازدا یا دی اکتیو: مناسب موتورخانه های بزرگ است و با گرفتن اکسیژن و دی اکسید کربن و دیگر گازهای حل شده درون آب را می گیرد. این گازها موجب زنگ زدگی و خوردگی اکثر قسمت های محیط می شود.

ترمینال های سرما و گرما: وظیفه انتقال انرژی آب سرد یا گرم به تمامی محیط داخلی ساختمان را بر عهده دارد.

مخزن کندانس: در این مخزن با کمک میعان بخار آب تجهیزات را به آب تبدیل کرده و در خود ذخیره میکند و در هنگام قطعی آب، آب ذخیره شده را وارد چرخه می کند.

سیستم کنترل هوشمند: امروزه از این سیستم برای آنکه مجبور به خاموش و روشن کردن تجهیزات موتورخانه به شکل دستی نشوند استفاده می کنند.

کلام آخر

مسلما برای بالا بردن کارایی تمام تجهیزات مورد نیاز موتورخانه می بایست در درجه اول نصب تمامی قطعات مورد نیاز این قسمت توسط افراد دارای تجربه و کاربلد صورت بگیرد. مهندس پروژه حتما باید بر نحوه نصب تمامی تجهیزات نظارت موشکافانه داشته باشد. تا خطر ترکیدیگی و مشکلات دیگر برای ساکنین ایجاد نشود. سپس حتما سرویس های منظم دوره ای انجام شود. تا عمر تجهیزات بیشتر شده و هزینه های اضافه برای تعمیر یا تعویض قطعات ایجاد نگردد. از آنجا که کارکرد تمامی تجهیزات موجبات آرامش ساکنین را فراهم می کنند می بایست نظارت کامل به این قسمت مهم و شریان اصلی ساختمان توسط فردی مطمئن انجام شود.

مقالات بیشتر:

انواع ماشین آلات ساختمانی

تجهیزات و ماشین آلات کارگاهی

تخریب ساختمان